Tkanki chorobowo zmienione wyróżniają się nie tylko zmianami w morfologii, dotyczącymi kształtu oraz intensywności odbicia ultradźwięków (echofeniczności). W większości przypadków zmienia się również ich spoistość (twardość, elastyczność). Co szczególnie istotne - najwyższą spoistość wykazują zmiany nowotworowe, zwłaszcza nowotwory złośliwe.
Zapytaj o produkt i umów jego prezentację lub zadzwoń 22 230 20 40
Wypełnij i wyślij formularz, a doradca MIRO skontaktuje się z Tobą.
Elastografia jest metodą diagnostyczną, polegającą na uzyskiwaniu informacji o spoistości tkanek i naniesieniu tej informacji na obrazy morfologiczne, najczęściej w postaci transparentnej mapy kolorowej.
Ultrasonograficzną
elastografię odkształceniową opracowała firma Hitachi na przełomie XX i XXI
wieku, wypuszczając na rynek w 2003 roku pierwszy komercyjnie dostępny system USG
z tą opcją. Dalsze lata to okres zbierania doświadczeń, pracy nad kolejnymi,
coraz doskonalszymi i niezawodnymi generacjami oprogramowania. Aktualnie w rozwiązaniu Hitachi kompresja tkanek nie musi
odbywać się poprzez ucisk wywołany ruchem głowicy, ponieważ aparat tworząc mapę
elastyczności tkanek korzysta z biorytmu pacjenta, np. tętniących tętnic
wywołujących odkształcenia tkanek obok nich. Co za tym idzie, Hitachi posiada
jedną z najdoskonalszych i najbardziej powtarzalnych metod elastografii odkształceniowych w czasie rzeczywistym na
rynku.
Warto zauważyć, że dopiero po około 10 latach elastografią zainteresowali się również inni producenci sprzętu USG, tworząc własne technologie, alternatywne dla opatentowanych przez Hitachi rozwiązań.
Należy bardzo mocno podkreślić, że choć oczywistą inspiracją dla elastografii jest znane od tysiącleci badanie palpacyjne, różnicowanie spoistości tkanek w elastografii jest nieporównanie dokładniejsze, pozwalając na ujawnienie niuansów całkowicie niewyczuwalnych metodą palpacji.
Elastografia odkształceniowa przydaje się tam, gdzie badanie struktury znajdują się bisko czoła głowicy ultradźwiękowej.
Zwłaszcza to ostatnie zastosowanie jest spektakularnym przykładem, jak zaawansowana jest technologia stworzona przez Hitachi. Pozwala ona uzyskać obraz odkształceń tkanki wyłącznie dzięki ruchom pulsacyjnym naczyń głęboko w jamie brzusznej, tam gdzie lekarz nie ma żadnej możliwości wywierania kontrolowanego nacisku głowicą na podłoże.
Poniżej przedstawiamy omówienie zastosowania elatografii w konkretnych sytuacjach diagnostycznych.
Diagnostyka piersi jest najbardziej naturalnym i najczęstszym zastosowaniem elastografii, nie tylko ze względu na powierzchowne położenie, ale także na ścisłą zależność pomiędzy złośliwością zmian w piersiach a ich twardością.
Stosuje się trzy kryteria oceny:
Elastografia piersi ma kluczowe znaczenie dla różnicowania na poziomie 3 i 4 stopnia skali BiRads, co ma decydujący wpływ na dalsze postępowanie.
Z obserwacji osób, mających duże doświadczenie z zastosowaniem tej metody w sonomammografii wynika, że elastografia najczęściej znajduje zastosowanie do udowodnienia łagodnego charakteru zmiany i oddalenia wskazań do biopsji tam, gdzie nie jest ona potrzebna. Nie brakuje jednak też przypadków, w których dostarcza dodatkowej informacji diagnostycznej o zmianach z pozoru łagodnych.
Guzy tarczycy nie zawsze wykazują twardość proporcjonalną do stopnia złośliwości. Ze względu na specyfikę budowy tkanki tarczycowej, wiele guzów ma wybitnie niejednorodną spoistość. Elastografia ma jednak duże znaczenie także i w tej aplikacji klinicznej. W wielu przypadkach umożliwia dokładniejszą identyfikację zmian złośliwych, zazwyczaj pozwala na trafne różnicowanie torbieli. Oddaje nieocenione usługi w ukierunkowaniu biopsji tarczycy. U osób z potwierdzonym nowotworem pomaga w identyfikacji ewentualnych przerzutów do węzłów chłonnych.
Podwyższona spoistość jest cechą charakterystyczną raka gruczołu krokowego w jeszcze większym stopniu, niż dzieje się to w przypadku raka piersi. Cecha ta może mieć kapitalne znaczenie w ukierunkowaniu biopsji. Jednokrotna biopsja systematyczna pod kontrolą USG nie pozwala na wykrycie raka u znacznej części pacjentów ze znamiennie podwyższonym poziomem PSA, u wielu z nich do potwierdzenia konieczne są nawet więcej niż dwie biopsje.
Badania z zastosowaniem elastografii Hitachi wykazały, że wykrywalność raka można zwiększyć nawet przy zmniejszeniu o połowę liczby nakłuć, o ile te nakłucia będą kierowane w obszary o uwidocznionej w elastografii zwiększonej spoistości. Ponadto, specyficzne artefakty, występujące w tej metodzie, pozwalają nierzadko na dokładną ocenę stopnia nacieczenia torebki prostaty lub wykluczenie jej naciekania.
Istnieje szereg dowodów na znaczenie elastografii w różnicowaniu zmian ogniskowych w obrębie jąder. Guzy nowotworowe, szczególnie o charakterze złośliwym, wyróżniają się w badaniach elastograficznych wzmożoną spoistością.
Również narządy miednicy mniejszej kobiety stają się strukturami położonymi powierzchownie względem głowicy ultradźwiękowej, jeżeli badamy je głowicą endowaginalną. Przy pomocy elastografii możemy badać zmiany w macicy (szyjce i trzonie) oraz jajnikach. Elastografia pozwala na potwierdzenie lub wykluczenie nowotworowego charakteru widocznych zmian, w niektórych przypadkach na wykrycie zmian nowotworowych niewidocznych w obrazie w skali szarości. Elastografia umożliwia uwidocznienie naciekania raka endometrium i raka szyjki macicy w głąb mięśniówki. Specyficzne artefakty, występujące w tej metodzie, dostarczają często dodatkowej informacji odnośnie nacieczenia surowicówki w przypadku nowotworów narządów rodnych.
Na zdjeciu obok - Rak jajnika
Cały gruczoł twardy, zwraca uwagę obraz w skali szarości, nie odbiegający istotnie od obrazu prawidłowego. Wokół jajnika czerwona obwódka – artefakt odzwierciedlający brak naciekania torebki.
Niektórzy autorzy przypisują znaczenie elastografii w ocenie ryzyka przedwczesnego porodu, któremu towarzyszy zawsze zmniejszenie spoistości szyjki macicy. Należy podkreślić, że badanie metodą elastografii odkształceniowej jest całkowicie bezpieczne dla płodu, ponieważ nie wiąże się z emisją żadnej dodatkowej energii poza tą, która jest niezbędna do uzyskania zwykłego obrazu w skali szarości.
Pewne nadzieje wiązane są również z zastosowaniem elastografii w badaniach macicy u kobiet po przebytym cesarskim cięciu, u których może dochodzić do rozmiękania i rozejścia blizny w mięśniówce.
Na zdjęciu obok - Rozmiękanie szyjki macicy
W zagrażającym porodzie przedwczesnym
Pomimo tego, że istnieje cały szereg cech ultrasonograficznych, odróżniających węzły chłonne przebudowane nowotworowo (np. przerzutowe) od zmienionych odczynowo, nie zawsze jest możliwe jednoznaczne ich różnicowanie na podstawie wyglądu, a nawet unaczynienia. Dodatkową cechą różnicująca jest zazwyczaj spoistość węzła, którą można uwidocznić w badaniu elastograficznym.
Na zdjęciu obok - Węzeł chłonny
Przebudowany po przebytej w przeszłości chemioterapii z powodu ca planoepitheliale, pomimo nietypowej morfologii węzeł miękki, bez zmian nowotworowych.
Elastografia służy do oceny nie tylko nowotworów, ale także zmian o charakterze zapalnym i pourazowym. Ma to szczególne zastosowanie w badaniach ortopedycznych, pomagając w wykrywaniu i w monitorowaniu zapaleń mięśni i ścięgien, zmian przeciążeniowych w ich obrębie, jak też pozwalając na śledzenie procesów gojenia zmian pourazowych.
Hitachi Aloka udostępnia możliwość wykonywania elastografii na prawie wszystkich głowicach, w tym tych, które są stosowane w badaniach śródoperacyjnych oraz endoskopowych. Umożliwia to rozszerzenie zastosowań technologii elastograficznej również na struktury położone głęboko w jamie brzusznej. Szczególne znaczenie ma ocena węzłów chłonnych w trakcie operacji onkologicznych, jak również trzustki oraz węzłów chłonnych nadbrzusza w badaniach endoultrasonograficznych. Otwiera to zupełnie nowe perspektywy w zakresie chirurgii onkologicznej i nowe szanse na pogłębienie diagnostyki newralgicznych obszarów jamy brzusznej.
Pomiar włóknienia wątroby metodą fali poprzecznej (SWM)
Elastografia SWE stała się w ostatnich latach cenną alternatywą dla biopsji w diagnostyce włóknienia miąższu wątroby. Pozwala na trzykrotne ograniczenie liczby biopsji, wykonywanych u przewlekle monitorowanych pacjentów z zapaleniami wątroby o różnej etiologii. Zazwyczaj wykorzystuje się do tego zjawisko przewodności tkanki dla fal mechanicznych. Dedykowany system pomiarowy lub aparat USG z odpowiednią opcją generuje falę mechaniczną przy pomocy zewnętrznego wibratora (Transient Elastography) albo odpowiednio dostosowaną wiązką ultradźwiękową z głowicy obrazowej (Shear Wave lub ARFI). Zmierzona prędkość propagacji tej fali w tkance jest ściśle skorelowana z modułem Younga, stanowiącym fizyczną, obiektywną miarę twardości ośrodka. Ponieważ w miarę włóknienia miąższu wątroby wzrasta jego twardość, pomiar taki zazwyczaj pozwala na określenie stopnia zaawansowania procesu.
Histogram dystrubucji odkształceń – pomiar indeksu fibrozy LFI
Inżynierowie Hitachi wraz z współpracującymi z nimi lekarzami zwrócili uwagę na drugą cechę włóknienia wątroby, jaką jest równoczesny wzrost niejednorodności miąższu, całkowicie oczywisty w świetle zmian histologicznych w nim zachodzących. Na tym stwierdzeniu opiera się druga, alternatywna metoda oznaczania stopnia zwłóknienia, wyrażanego indeksem fibrozy (Liver fibrosis Index, LFI). Indeks ten jest liczbowym wynikiem zaawansowanej analizy statystycznej obrazu wycinka wątroby, uzyskanego metodą elastografii odkształceniowej. Wzrost wartości liczbowej indeksu fibrozy koreluje z postępem włóknienia wątroby, zostały wyodrębnione przedziały wartości, odpowiadające stopniom fibrozy w skali Metavir). Ciekawostką tego pomiaru jest fakt, że obraz odkształceniowy wątroby uzyskuje się w tym przypadku nie dzięki uciskowi głowicą z zewnątrz, ale w wyniku nieznacznego rozprężania się wątroby w momencie skurczu serca, kiedy powstaje nieco więcej przestrzeni również pod przeponą.
Pomiar modułu Younga wątroby metodą fali poprzecznej (Shear Wave Measurement, SWE) został udostępniony jako opcja w trzech systemach Hitachi Aloka: Arietta 850, Arietta 750, Arietta 65 oraz Arietta V70. Jest on zgodny z przyjętymi przez towarzystwa naukowe standardami oceny włóknienia wątroby.
Wielu autorów zwraca jednak uwagę, że pomiary metodą fali poprzecznej i inne oparte o przewodnictwo fali mechanicznej, mogą być zawyżone między innymi w wyniku:
co ostatecznie prowadzi do uzyskania wyników fałszywie dodatnich.
Indeks fibrozy LFI dostępny jest w systemach Arietta firmy Hitachi i nie figuruje w ofercie innych producentów aparatów USG. Stanowi on bardzo cenne uzupełnienie badania włóknienia miąższu, ponieważ jego wyniki nie zależą od czynników wymienionych wyżej.
Oznaczenie indeksu fibrozy pozwala więc między innymi na:
Pomiar indeksu fibrozy LFI
wydaje się wręcz jedyną metodą, umożliwiającą uchwycenie momentu rozpoczęcia
włóknienia spowodowanego niewydolnością krążenia, np. u dzieci z ciężkimi
wadami serca.
Kombinacja pomiarów SWM i LFI stanowi jedyny w
swoim rodzaju, unikalny system kompleksowej diagnostyki włóknienia wątroby. W
systemie Hitachi Aloka Arietta 850, Arietta 750, Arietta 65 został on dodatkowo wzbogacony o oznaczenie
indeksu atenuacji (Attenuation Index, AI), parametru ściśle skorelowanego z
postępem stłuszczenia miąższu, co domyka komplet narzędzi do oceny wątroby.
Używamy plików cookies, aby zapewnić poprawne działanie strony i dopasowanie jej do Twoich potrzeb.
