Aparaty USG z funkcją elastografii

Warto zauważyć, że dopiero po około 10 latach elastografią zainteresowali się również inni producenci sprzętu USG, tworząc własne technologie, alternatywne dla opatentowanych przez Fujifilm rozwiązań. 
 
Należy bardzo mocno podkreślić, że choć oczywistą inspiracją dla elastografii jest znane od tysiącleci badanie palpacyjne, różnicowanie spoistości tkanek w elastografii jest nieporównanie dokładniejsze, pozwalając na ujawnienie niuansów całkowicie niewyczuwalnych metodą palpacji.        

Elastografia piersi a biopsja

Elastografia piersi ma kluczowe znaczenie dla różnicowania na poziomie 3 i 4 stopnia skali BiRads, co ma decydujący wpływ na dalsze postępowanie.

Z obserwacji osób, mających duże doświadczenie z zastosowaniem tej metody w sonomammografii wynika, że elastografia najczęściej znajduje zastosowanie do udowodnienia łagodnego charakteru zmiany i oddalenia wskazań do biopsji tam, gdzie nie jest ona potrzebna. Nie brakuje jednak też przypadków, w których dostarcza dodatkowej informacji diagnostycznej o zmianach z pozoru łagodnych.

Elastografia w urologii

Podwyższona spoistość jest cechą charakterystyczną raka gruczołu krokowego w jeszcze większym stopniu, niż dzieje się to w przypadku raka piersi. Cecha ta może mieć kapitalne znaczenie w ukierunkowaniu biopsji. Jednokrotna biopsja systematyczna pod kontrolą USG nie pozwala na wykrycie raka u znacznej części pacjentów ze znamiennie podwyższonym poziomem PSA, u wielu z nich do potwierdzenia konieczne są nawet więcej niż dwie biopsje.

Badania z zastosowaniem elastografiI Fujifilm wykazały, że wykrywalność raka można zwiększyć nawet przy zmniejszeniu o połowę liczby nakłuć, o ile te nakłucia będą kierowane w obszary o uwidocznionej w elastografii zwiększonej spoistości. Ponadto, specyficzne artefakty, występujące w tej metodzie, pozwalają nierzadko na dokładną ocenę stopnia nacieczenia torebki prostaty lub wykluczenie jej naciekania.

Elastografia w ginekologii i położnictwie

Również narządy miednicy mniejszej kobiety stają się strukturami położonymi powierzchownie względem głowicy ultradźwiękowej, jeżeli badamy je głowicą endowaginalną. Przy pomocy elastografii możemy badać zmiany w macicy (szyjce i trzonie) oraz jajnikach. Elastografia pozwala na potwierdzenie lub wykluczenie nowotworowego charakteru widocznych zmian, w niektórych przypadkach na wykrycie zmian nowotworowych niewidocznych w obrazie w skali szarości. Elastografia umożliwia uwidocznienie naciekania raka endometrium i raka szyjki macicy w głąb mięśniówki. Specyficzne artefakty, występujące w tej metodzie, dostarczają często dodatkowej informacji odnośnie nacieczenia surowicówki w przypadku nowotworów narządów rodnych.

Na zdjeciu obok - Rak jajnika
Cały gruczoł twardy, zwraca uwagę obraz w skali szarości, nie odbiegający istotnie od obrazu prawidłowego. Wokół jajnika czerwona obwódka – artefakt odzwierciedlający brak naciekania torebki.

Elastografia węzłów chłonnych

Pomimo tego, że istnieje cały szereg cech ultrasonograficznych, odróżniających węzły chłonne przebudowane nowotworowo (np. przerzutowe) od zmienionych odczynowo, nie zawsze jest możliwe jednoznaczne ich różnicowanie na podstawie wyglądu, a nawet unaczynienia. Dodatkową cechą różnicująca jest zazwyczaj spoistość węzła, którą można uwidocznić w badaniu elastograficznym.

Na zdjęciu obok - Węzeł chłonny
Przebudowany po przebytej w przeszłości chemioterapii z powodu ca planoepitheliale, pomimo nietypowej morfologii węzeł miękki, bez zmian nowotworowych.  

Pomiar włóknienia wątroby metodą fali poprzecznej (SWM)

Elastografia SWE stała się w ostatnich latach cenną alternatywą dla biopsji w diagnostyce włóknienia miąższu wątroby. Pozwala na trzykrotne ograniczenie liczby biopsji, wykonywanych u przewlekle monitorowanych pacjentów z zapaleniami wątroby o różnej etiologii. Zazwyczaj wykorzystuje się do tego zjawisko przewodności tkanki dla fal mechanicznych. Dedykowany system pomiarowy lub aparat USG z odpowiednią opcją generuje falę mechaniczną przy pomocy zewnętrznego wibratora (Transient Elastography) albo odpowiednio dostosowaną wiązką ultradźwiękową z głowicy obrazowej (Shear Wave lub ARFI). Zmierzona prędkość propagacji tej fali w tkance jest ściśle skorelowana z modułem Younga, stanowiącym fizyczną, obiektywną miarę twardości ośrodka. Ponieważ w miarę włóknienia miąższu wątroby wzrasta jego twardość, pomiar taki zazwyczaj pozwala na określenie stopnia zaawansowania procesu.

Histogram dystrubucji odkształceń – pomiar indeksu fibrozy LFI

Inżynierowie Fujifilm wraz z współpracującymi z nimi lekarzami zwrócili uwagę na drugą cechę włóknienia wątroby, jaką jest równoczesny wzrost niejednorodności miąższu, całkowicie oczywisty w świetle zmian histologicznych w nim zachodzących. Na tym stwierdzeniu opiera się druga, alternatywna metoda oznaczania stopnia zwłóknienia, wyrażanego indeksem fibrozy (Liver fibrosis Index, LFI). Indeks ten jest liczbowym wynikiem zaawansowanej analizy statystycznej obrazu wycinka wątroby, uzyskanego metodą elastografii odkształceniowej. Wzrost wartości liczbowej indeksu fibrozy koreluje z postępem włóknienia wątroby, zostały wyodrębnione przedziały wartości, odpowiadające stopniom fibrozy w skali Metavir). Ciekawostką tego pomiaru jest fakt, że obraz odkształceniowy wątroby uzyskuje się w tym przypadku nie dzięki uciskowi głowicą z zewnątrz, ale w wyniku nieznacznego rozprężania się wątroby w momencie skurczu serca, kiedy powstaje nieco więcej przestrzeni również pod przeponą.